Któż z nas chociaż raz w życiu nie korzystał z gotowych kalkulatorów kredytów na stronach internetowych. Sprawa wygląda gorzej, jeśli chcemy np. obliczyć sobie przyszłą wartość naszych oszczędności na lokacie bądź zamarzy się nam uzbieranie jakiejś konkretnej kwoty na przyszłe zakupy lub zabezpieczenie dla dzieci i zastanawiamy się, jaką sumę musimy odkładać miesięcznie, aby zebrać upragnioną kwotę. Jeżeli będziemy oszczędzać do skarpety, to obliczenie będzie proste, ponieważ nie trzeba doliczać żadnych odsetek itp., ale odkładanie zajmie nam o wiele więcej czasu niż robienie tego na lokacie.
Jeżeli mamy chociaż podstawowe pojęcie o Excelu, możemy się pokusić o utworzenie arkusza, w którym wykonamy takie obliczenia. Poniżej przedstawię kilka podstawowych funkcji finansowych w Excelu. W funkcjach tych występują argumenty:
- Stopa – oznaczająca stopę procentową, na którą został pożyczony lub ulokowany kapitał;
- Liczba rat - liczba okresów, na który został pożyczony bądź ulokowany kapitał;
- Wa - wartość aktualna inwestycji tzn. kwota aktualnie pożyczona lub ulokowana;
- Wp - wartość przyszła, czyli określona na koniec okresu obliczeń;
- Rata - kwota wpłacana lub wypłacana w każdym okresie;
- Typ - sposób dokonywania płatności, może przyjmować jedną z dwóch wartości: 1 – płatność z dołu, 0 – płatność z góry, która jest wartością domyślną. W podanych przykładach będzie przyjęta wartość domyślna, a zatem może zostać pominięta.
Funkcja FV (future value)
Funkcja ta oblicza wartość przyszłą inwestycji (np. lokaty) przy założeniu stałych płatności (rata), danej wartości aktualnej i stałej stopie procentowej (stopa). Działanie funkcji najlepiej wytłumaczyć na przykładzie.
Przykład 1
Wpłacamy do banku 1000 euro. Stopa oprocentowania w skali roku wynosi 2%, kapitalizacja miesięczna (niezmienna). Dodatkowo deklarujemy miesięczną wpłatę po 100 euro. Jaka kwota będzie na naszym rachunku po roku?
Po wstawieniu funkcji FV (aby ją wstawić, klikamy na zakładkę Formuły i wybieramy Wstaw Funkcje) wpisujemy dane następująco (w nawiasie wersja angielska, jeśli ktoś z takiej korzysta):
Stopa (Rate) 2%/12
Liczba Rat (Nper) 12
Rata (PMT) -100
Wa (PV) -1000
Na koniec okresu na rachunku będziemy mieli 2231,24 euro. Jeżeli założenia troszkę zmodyfikujemy i np. nie wpłacamy na początku okresu 1000 euro, w polu Wa wpiszemy 0 lub zostawimy pole puste, to kwota naszych oszczędności na lokacie wyniesie 1211,06 euro.
Funkcja PV (present value)
Funkcja PV jest używana, gdy chcemy obliczyć, jaką wartość obecnie ma inwestycja dla przyjętego stałego oprocentowania i przyjętej liczby okresów jednakowej długości.
Korzystając z tej funkcji, podobnie jak w funkcji FV, nie jest konieczne wpisywanie wszystkich argumentów. Obowiązkowymi parametrami są stopa i liczba rat. Można pominąć parametr rata lub wp. Jeden z tych parametrów musi jednakże wystąpić.
Przykład 2
Należy obliczyć, jaką kwotę obecnie trzeba wpłacić do banku, aby otrzymać po 2 latach 5000 euro, przy kapitalizacji kwartalnej i oprocentowaniu rocznym 4%. W każdym okresie będzie dopłacane 100 euro.
Po wstawieniu funkcji PV wpisujemy następująco wartości:
Stopa (Rate) 1% (bo kapitalizacja co kwartał – oprocentowanie roczne 4%)
Liczba Rat (Nper) 8 (bo 4 kwartały x 2 lata)
Rata (PMT) -100
Wp (VP) 5000
W wyniku obliczeń dla funkcji PV otrzymano kwotę -3852,25 euro, czyli do banku trzeba wpłacić 3852,25 euro.
Przykład 3
Depozyt (płatność jednorazowa). Rodzice postanowili po urodzeniu dziecka zdeponować pewną kwotę, tak żeby w momencie, kiedy dziecko ukończy 18 lat, otrzymało 100 000 zł. Jaką kwotę muszą wpłacić na początku, aby przy stopie procentowej 3% (kapitalizacja roczna) dziecko po osiemnastu latach otrzymało założoną kwotę?
Stopa (Rate) 3%
Liczba Rat (Nper) 18
Rata (PMT) 0
Wp (VP) 50000
Czyli, należy wpłacić na początku 29369,73 zł.
W kolejnym artykule opiszę więcej funkcji finansowych.
